Kinderen die op de kinderopvang zitten presteren beter op school. Maar de sociaaleconomische ongelijkheid haal je niet weg, blijkt uit onderzoek van de Erasmus Universiteit. Moet de kinderopvang meer focussen op kinderen met een achterstand? Hoogleraar kinderopvang Ruben Fukkink: ‘Dat moeten we niet doen.’
Professionele kinderopvang op jonge leeftijd draagt bij aan betere schoolprestaties in groep 8. Dat blijkt uit een – analytische – studie van de Erasmus Universiteit en Erasmus MC Rotterdam. Maar… ondanks de betere prestaties op school haalt kinderopvang voor jonge kinderen niet de sociaaleconomische ongelijkheid van de gezinnen weg. Clair Enthoven en haar collega’s analyseerden gegevens van ruim 2.000 kinderen in Rotterdam. ‘Onze studie benadrukt het belang van toegang tot kinderopvang voor met name kinderen uit sociaaleconomisch achtergestelde families in Nederland.’
Schoolprestaties
De onderzoekers hebben gekeken of peuters die naar de kinderopvang gaan, later betere schoolse vaardigheden en schoolprestaties hebben dan peuters die thuisblijven. Zij concluderen dat kinderen die op jonge leeftijd twee of meer dagen per week naar de kinderopvang gingen, een gemiddeld IQ van 1,8 punten hoger hadden. Ook de Cito-score was hoger, namelijk 1,1 punt hoger dan kinderen die minder dan twee dagen naar de opvang gingen.
Het wondereffect
Hoogleraar Ruben Fukkink ziet wel een gevaar in het zich richten op peuters om gelijke kansen te bevorderen. ‘Ik noem dat het ‘wondereffect’: Op de basisschool wordt niets meer gedaan, want dat is al op peuterleeftijd gebeurd. De redenering dat de kansen vanaf basisschoolleeftijd dan gelijk blijven, klopt niet. Je kunt peuters wel voorbereiden op school, dat helpt. Maar vervolgens wordt er gas gegeven van groep 1 tot en met groep 8, en dan blijkt dat er toch nog wel achterstanden zijn die niet zijn weggewerkt met 2 jaar extra aandacht in de peutertijd.’
Achtergestelde gezinnen
De Rotterdamse onderzoekers analyseerden ook de gegevens van kinderen uit sociaaleconomisch achtergestelde gezinnen. Deze kinderen hadden een IQ van gemiddeld 7,5 punten lager, en een Cito score van gemiddeld 4,8 punten lager dan kinderen uit sociaaleconomisch bevoordeelde gezinnen. Ze keken ook naar de effecten op deze kinderen als ze naar professionele kinderopvang zouden gaan. De afname in sociaaleconomische ongelijkheid bleek heel klein.
Ongelijke kansen
Meerdere gemeenten in Nederland experimenteren met gratis kinderopvang voor alle kinderen of specifiek voor kinderen uit sociaaleconomisch achtergestelde gezinnen. Onderzoeker Clair Enthoven: ‘De resultaten uit onze studie bewijzen dat kinderopvang op jonge leeftijd, dus voor dat het kind naar de basisschool gaat, al bij kan dragen aan de schoolvaardigheden en schoolprestaties 10 jaar later bij kinderen uit sociaaleconomisch bevoordeelde én achtergestelde gezinnen. Maar alleen de toegang tot kinderopvang is niet voldoende om sociaaleconomische ongelijkheden in het onderwijs te doorbreken. Er zijn meer maatregelen nodig om de vicieuze cirkel van kansenongelijkheid aan te pakken.’
Balans
Ruben Fukking ziet ook helemaal niets in de nadruk op instroom van kinderen uit achterstandsgezinnen om de sociale ongelijkheid te verbeteren: ‘Als er universele kinderopvang is, hoop ik dat er mooie balans blijft tussen kinderen uit gezinnen met en zonder achterstand. Als je opvang alleen maar ziet als mogelijkheid om achterstanden op te lossen, dan richt je je alleen op kinderen uit achterstandssituaties. Dat moeten we niet doen.’
Onder druk
‘Ik zou willen dat we ook de bso en de basisschool samen veel meer optrekken om de kansengelijkheid te bevorderen’, zegt de hoogleraar Kinderopvang. ‘Dan gun je het kind niet 2 jaar de tijd, maar 10 jaar de tijd (+8 jaar basisschool) om echt te werken aan achterstanden. Als je denkt dat je alles in de peuterleeftijd kunt oplossen, dat zet je de kinderopvang heel erg onder druk.’
Lees hier het artikel: ‘Kinderopvang leids tot betere prestaties, maar achterstanden zijn taai’
Bron: kinderopvangtotaal.nl
Auteur: Carolien Stam
Datum: 6 februari 2025
